Historie van hand en kruisboog.

 

De hand- en kruisboog hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de schuttersgilden. Deze schuttersgilden stonden model voor de gilden zoals we ze nu kennen.

 

In vroeger tijden verdedigde iedere burger zijn stad of dorp met zwaard, lans, piek of handboog. Een soort burgerwacht was toen al bekend, maar niet als zodanig georganiseerd. Het RoomsKatholieke geloof vierde in die tijd zijn hoogtijdagen. Omstreeks 1300 maakt de kruisboog zijn intrede binnen de stadsverdediging en dan hoofdzakelijk in de grotere Vlaamse steden. De kruisboog bleek een bijzonder effectief wapen te zijn, want dankzij zijn kracht was het in staat om een harnas of helm te doorboren. Een bijkomstigheid was, dat de boog langer gespannen kan blijven zonder kracht uit te oefenen. Het gebruik van dit wapen vereiste echter vakmanschap met gevolg dat de burgers zich gingen verenigen. Deze verenigingen werden ingericht zoals gebruikelijk was bij de ambachtsgilden.

 

De kruisboog ontwikkelde zich vrij snel en er ontstonden tal van variaties op de oorspronkelijke kruisboog.

 

In de 14-de eeuw zijn de eerste ontwikkelingen van het vuurwapen. Deze waren eerder afschikwekkend dan effectief. Het zou nog een eeuw duren, voordat de kruisboog vervangen kon gaan worden door vuurwapens.

 

De schuttersgilden bleven echter ook de oude wapens handteren als zijnde een sportbeoefening. Hieruit ontwikkelden de verschillende variaties in schieten.

 

Disciplines en wapens bij de NBFS

Er zijn verschillende disciplines met hun wapensoorten. De drie wapenssoorten zijn; Handboog, waarbij de pees met de hand gespannen gehouden wordt, Kruisboog, waarbij de pees in een slot vast gehouden wordt, Geweren gebruik makend van munitie.

Elk wapen heeft ook weer verschillende uitvoeringen ten aanzien van het doel waarop geschoten wordt. De twee wapens die we verder bespreken zijn de handboog en de kruisboog.

 

De handboog.

De handboog wordt vooral gebruikt voor het schieten op doel. Vaak worden aan de boog stabilisatoren vastgemaakt om meer stabiliteit te krijgen. Door gebruik te maken van katrollen op de lateinden hoeft men minder kracht uit te oefenen om de pees te spannen, met behoud van schietkracht. Deze zogenaamde compoundboog is niet toegestaan bij de NBFS. Wanneer men niet op doel schiet, maar op een wip op 12 meter hoogte kan men de compoundboog niet gebruiken en ook de stabilisatoren op de gewone boog worden achterwege gelaten. De pijlpunt wordt dan wel voorzien van een rubberen dop. Binnen kring Peelland zal de handboog niet als wapen gehanteerd worden. In de regio zijn andere verenigingen actief, die de handboog specifiek als sport beoefenen.

 

De kruisboog.

Kruisbogen zijn in verschillende uitvoeringen. Ze kunnen worden onderscheiden in twee groepen met daarmee samenhangende disciplines; de vlakboog en de wipboog. Boog 1 en 4 zijn de vlakbogen, waarmee nr.1 zich weer onderscheid door het contragewicht voor meer stabiliteit. Deze balansboog wordt ook de St.Jans-boog genoemd. Door zijn grotere stabiliteit en spankracht wordt hiermee geschoten op 28 meter banen, met de kleinere boog schiet men op 10 meter.

 

 

 

Boog 3 is de normale kruisboog die gespannen wordt met een spanner. Boog 2 is een voetboog waar men een voet door de beugel zet en de pees met de hand in het slot trekt. Boog 5 is een lierboog waar de pees met een lier in het slot getrokken wordt. Met al deze bogen schiet men op de staande wip, een ronde plaat boven op een paal. Normaal begint men te schieten op een wip van 8 cm boven op een 12 meter hoge paal. De spil van de boom is ongeveer 2,5 cm dik. Men krijgt 15 schietbeurten met een proefschot. Is het proefschot raak dan tel dit als de eerste beurt. Is het schot mis, dan telt hij niet en heeft men nog steeds 15 beurten. Het afkampen is over meerdere bomen en op kleinere wippen; 7, 6, 5.5, en 5 cm. De bogen mogen voorzien zijn van een voor- en achtervizier, andere optische hulpmiddelen buiten een normale bril mogen niet gebruikt worden. Er zijn nog gilden die nog schieten met een zogenaamde puntpijl. Hier is het voorvizier niet geplaatst, maar de schutter richt dan met een kleine punt op de pijl.

 

De disciplines boog op doel bij de NBFS.
- Handboog op doel 25 meter
- St. Jansboog op doel 28 meter
- Kruisboog op doel 10 meter

 

De disciplines boog op wip bij de NBFS.
- Handboog op wip op 12 meter
- Kruisboog op wip op 12 meter
- Lierboog op wip op 28 meter

 

Wat biedt kring Peelland
Alle gilden hebben een of meerdere mobiele bomen en bogen in hun bezit. Indien een niet schietend gilde kennis wil maken met het boogschieten, is er de mogelijkheid voor demonstratieschieten bij een gilde of bij uw gilde ter plaatse. De ruimte die men minimaal nodig heeft voor een boom is een groot grasveld of wei van 50 bij 50 meter met een vrij achterveld van 50 meter. Elk jaar is er een zomeravondcompetitie op de wip, die gaat over 7 wedstrijden. Tijdens de gildefeesten wordt er ook op de wip geschoten en er worden ook vrije wedstrijden uitgeschreven. Ook dit zijn gelegenheden om eens kennis te maken of informatie in te winnen.


De kruisboogschietende gilden op wip met eigen schietterrein zijn:
Gilde St.Agatha Boekel
Gilde St.-Antonius-abt Lierop en
Gilde Onze Lieve Vrouw van de zeven Weeën Lierop (Oefendag zaterdagmiddag ~17:00 uur)
Gilde St.-Servatius Lieshout
Gilde Onze Lieve Vrouw Aarle-Rixtel
Gilde St.-Willibrordus Vlierden (Oefendag zondagmorgen 10:30-12:00 uur)


Andre schietende gilden op wip zijn:
Gilde St-Antonius Stiphout
Gilde St-Antonius-abt Deurne
Gilde St-Joris Gemert
Gilde St-Lambertus Someren-eind


De kruisboogschietende gilden op doel zijn:
Gilde St.-Hubertus Liessel
Gilde St.-Joris Someren
Gilde St.-Willibrordus Vlierden (Oefendag zondagmorgen 10:30-12:00 uur)


Laat u niet weerhouden 

Maak eens kennis met de edele sport van boogschieten.


Informatie over boogschieten


Kringcommissie Boogschieten Peelland
http://www.gildenkringpeelland.nl/index.php/boogschieten
Voorz. Peter van Otterdijk Vlierden
Tel. 0493-314514
Secr. Johan Vlemmix Someren
Tel. 0493-490504


NBFS
NoordBrabantse Federatie van Schuttersgilden
www.schuttersgilden.nl

 

Federatiecommissie Boog op wip
Voorz. Marc Pijnenburg Heeswijk-Dinther
Tel. 0413-280772
Secr. Ad van Dijk Eindhoven
Tel. 040-2522201

 

Federatiecommissie Boog op doel
Voorz. Frans Claasen Valkenswaard
Tel. 040-2048786


Uitgave juni 2018